“Als er brand uitbreekt, dan gaat de brandweer evacueren”. Sommige preventiemedewerkers of BHV’ers hanteren deze strategie. Over evacueren en de rol van de brandweer tijdens zo’n evacuatie blijkt onduidelijkheid te zijn in BHV Nederland. De brandweer erkent namelijk de cruciale rol van BHV’ers tijdens de eerste minuten van een calamiteit. Wie anders dan René Hagen, lector brandpreventie bij Brandweer Nederland, kan antwoord geven op belangrijke vragen over dit onderwerp.
We spraken René Hagen via de telefoon en gingen met hem in gesprek over evacueren in zorginstellingen. Het complete interview is hier te beluisteren of via deze link te lezen en te downloaden.
Uit dit gesprek hebben we 5 tips voor je opgesteld.
1. Start de evacuatie vóór dat de brandweer arriveert
Tijdens een calamiteit moeten BHV’ers en personeel aan de slag gaan voordat de brandweer er is. Waarom? De opkomsttijd van de brandweer is ongeveer 8 minuten. Bij aankomst kan de brandweer niet direct aan de slag. Eerst gaan ze inventariseren. Dat inventariseren neemt ook tijd in beslag, ongeveer 7 minuten. Al met al duurt het dus 15 minuten voordat de brandweer aan het werk gaat. BHV’ers kunnen hier niet op wachten. Rook en/of brand kan binnen enkele minuten om zich heen slaan. Tijd om op de brandweer te wachten is er dus niet. Door direct de evacuatie te starten, na melding aan de brandweer, kunt u levens redden. Het is zaak dat dit wordt meegenomen in het bedrijfsnoodplan.
2. Hou rekening met koude rook
Er is een groot verschil tussen rookwerende en brandwerende deuren. Gebouwen zijn wettelijk verplicht om brandscheidingen te hebben. Zo’n scheiding houdt ongeveer 45 minuten de rook en brand tegen. Dit geldt alleen als de rook op temperatuur is. Koude rook dringt namelijk overal doorheen. Sommige branden geven veel meer rook dan anderen. Het kan dan door deuren en kieren heen gaan. De gangen en vluchtwegen komen dan alsnog onder rook te staan. Ook wanneer u gaat evacueren achter de evacuatie scheiding (het eerste compartiment), kan het zijn dat deze later ontruimd moet worden door koude rook. Zorg dus dat u ook voorbereid bent op de vervolgstappen van de evacuatie.
3. Zorg dat de BHV’er in veilig gebied kan werken
Sommige BHV’ers leren om adembescherming te dragen, zodat zij ook in de rook kunnen functioneren. Het probleem is dat zij vaak de risico’s niet kennen. Men kan te maken krijgen met branduitbreiding, rookexplosies, enorme hitte en allerlei andere fenomenen. Voor dat soort zaken is er echt een brandweer nodig. De brandweer adviseert daarom: ‘Een BHV’er moet werken in een veilig gebied. In een veilig gebied is geen of nauwelijks rook.’
4. Pas op voor rookinademing
In het algemeen vallen de meeste slachtoffers door rookinademing. Bij oudere mensen gebeurt het soms dat een brand dicht bij het lichaam ontstaat. Dat kan gebeuren door koken of bijvoorbeeld door roken in bed. Dan krijg je directe verbranding. Helaas is het zo dat rookontwikkeling vaak de dood veroorzaakt. Bij rookinademing krijgt een persoon teveel koolmonoxide binnen.
5. Bekijk iedere situatie vanuit verschillende hoeken
Iedere situatie is anders, dus ook de prioriteiten. Het gezegde bij de brandweer luidt: ‘Eerst redden, dan blussen’. Dat principe geldt nog steeds. Soms is het handiger om eerst te blussen. Dat kan soms sneller gaan zodat de brandweer kan ventileren. Eerst blussen en ventileren kan namelijk een hoop ellende besparen. In zo’n situatie had ‘eerst mensen evacueren’ meer tijd gekost. Uiteindelijke is het doel om mensen rondom de brand, zo snel mogelijk uit de rook te halen. Maar de manier waarop dat op dat moment het snelste gaat, is niet altijd hetzelfde. Dat is een lastige afweging voor de brandweer, maar ook voor aanwezige BHV’ers en personeelsleden. Doet een BHV’er bijvoorbeeld de kamer van de brand dicht om rookverspreiding te voorkomen om vervolgens mensen in andere kamers te evacueren. Of kiezen zij er voor om iets aan de brand te doen. Op dit soort situaties moet beter getraind worden.
